การสืบพันธุ์ หมายถึง การกำเนิดสมาชิกใหม่หรือการเพิ่มจำนวนของสิ่งมีชีวิตพร้อมกับการถ่ายทอด gene หรือลักษณะทางพันธุกรรมไปด้วย เพื่อดำรงเผ่าพันธุ์ไม่ให้สูญหายไปจากโลก
การสืบพันธุ์ของสัตว์ การสืบพันธุ์ของสัตว์แบ่งออกเป็น 2 ประเภท คือการสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ (asexual reproduction) และการสืบพันธุ์แบบอาศัยเพศ (sexual reproduction)
การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ หมายถึง การเพิ่มจำนวนของสิ่งมีชีวิตโดยไม่ต้องอาศัยเซลล์สืบพันธุ์เพศผู้ (sperm) และเซลล์สืบพันธุ์เพศเมีย (egg)
1. การสืบพันธุ์แบบไม่อาศัยเพศ (asexual reproduction) การสืบพันธุ์แบบนี้จะได้ลุกจากการแบ่งเซลล์แบบไมโตซีส (mitosis) ลักษณะทางพันธุกรรมของลูกเหมือนพ่อแม่ทุกประการ มักพบในสัตว์จำพวกไม่มีกระดูกสันหลัง ซึ่งสามารถแบ่งออกได้หลายแบบ
1.1 การแตกหน่อ (budding) การสืบพันธุ์แบบนี้สิ่งมีชีวิตตัวใหม่เจริญจากกลุ่มเซลล์ที่เรียกว่า หน่อ ซึ่งงอกออกมาจากตัวพ่อแม่ แล้วหลุดออกเจริญกลายเป็นตัวเต็มวัยต่อไป
1.1 การแตกหน่อ (budding) การสืบพันธุ์แบบนี้สิ่งมีชีวิตตัวใหม่เจริญจากกลุ่มเซลล์ที่เรียกว่า หน่อ ซึ่งงอกออกมาจากตัวพ่อแม่ แล้วหลุดออกเจริญกลายเป็นตัวเต็มวัยต่อไป
1.2 พาร์ทีโนจีนีซีส (parthenogenesis) เซลล์สืบพันธุ์เพศเมียเจริญเติบโตไปเป็นสิ่งมีชีวิตตัวใหม่อย้างสมบูรณ์ โดยไม่ต้องผ่านกระบวนการปฏิสนธิ เช่น พวกโรติเฟอร์ ผึ้ง มด ต่อ แตน ไรแดง
1.3 Fragmentation โดยเส้นใยที่ฉีกขาดสามารถที่จะเจริญงอกเป็นกลุ่มของเส้นใยต่อไปได้อีก
Fragmentationของปะการัง
ที่มา http://marineodyssey.co.uk/majorhabitats.html
Fragmentation ของ planaria
1.4 Binary fission ส่วนใหญ่เป็นการแบ่งเซลล์ของพวกโพรทิสต์ อาจจะแบ่งตัวตามขวางหรือตามยาวก็ได้ ขึ้นกับชนิดของโพรทิสต์นั้น ๆ เช่น อะมีบา พารามีเซียม ยูกลีนา เป็นต้นครับ หลังจากการแบ่งแล้วแต่ละเซลล์จะแยกจากกันออกไปเจริญเติบโต แต่จะมีโพรทิสต์บางชนิดเมื่อแบ่งแล้วมันจะยังอยู่รวมกันอยู่โดยไม่แยกออกจากกันครับ ก็พวก โพรโทค็อกคัส (Protococcus) หรืออาจจะแยกกันภายหลังก็ได้
binary fissio ของ ยูกลีนา
1.5 Sporulation การสร้างสปอร์ เป็นการสืบพันธุ์โดยการที่เซลล์แบ่งนิวเคลียสแบบไมโตซิสหลาย ๆ ครั้ง จนได้นิวเคลียสเกิดขึ้นจำนวนมากแล้วแบ่งไซโทพลาสซึมมาห่อหุ้มรอบ ๆ เป็นเซลล์ขนาดเล็ก แต่ละเซลล์เรียกว่า “สปอร์” เมื่อสปอร์แก่เต็มที่จะปลิวไปโดยอาศัยลม หรือลอยไปกับกระแสน้ำ เมื่อมีสภาพแวดล้อมเหมาะสมก็จะงอกเจริญเป็นหน่วยชีวิตใหม่เหมือนหน่วยชีวิตที่ให้กำเนิด สิ่งมีชีวิตที่สืบพันธุ์มักพบในพวกโปรติสต์หลายชนิด
การสร้างสปอร์ของเชื้อรา